|

Yeni Yıl Mesajı…(2025)

BySezar Atmaca

Yaşama sevincimizin eksilmeyip arttığı, insanların (öncelikle çocukların,  kadınların) ve hayvanların canının yanmadığı, gidişatın sorgulandığı, daha özgür bir yıl dileğiyle, sevdiklerinizle sağlıklı, güzel günler…

sezar atmaca

Not: Yıl içinde bilgi için zaman zaman gönderilen yazılar önümüzdeki yıl gönderilmeyecek.

•••

2024 Yazıları Hakkında

Sitede (https://denizciningunlugu.org/) 2024’te yayımlanan yazıların konulara göre özeti aşağıda, listesi ve linkleri yazı sonunda…

2024’te denize açılan, seyre/donanıma/kullanıma ilişkin yazıların yayımlanacağı “Porsun Ambarı” kategorisine fazla yol veremedik, motorla ilgili bir yazı ile sene geçti.

Sadun ve Oda Boro’nun dünya seyahatinden dönüş gününü toplu halde ilk defa yayımlanan 14 orijinal fotoğrafla, klasik tekne tutkunu M.Cem Gür’ü 1957’de kayda geçmiş 24 teknenin 44 çizimiyle andık.

Yazarının izniyle yayımladığımız denizci argosu ile ilgili derli-toplu bir değerlendirme sunan değerli bir çalışma yanında, Bakanlığın (UAB) “loça ağzından direk tepesine dek” usülsüzlüklerle, hatalarla dolu “Bir Milyon Amatör Denizci Projesini” ele alan, PR çalışması sayılabilecek bir başka akademik araştırmanın halini/düştüğü durumu eleştirdik.

Kitaplarla ilgili iki eleştiri yazısı vardı ki aslında birinin başlığında kullanılsa da ikisi de yayıncılık adına gerçek birer “vurdumduymazlık” örneğiydi. İlk örnek eleştirilere rağmen hiçbir düzelti yapılmadan, yeni hatalar/çaparizler eklenerek  3. baskısını yaparken, diğeri Cumhuriyet’in Piri Reis’i olarak adlandırılan Ahmet Rasim Barkınay’ın 5 (beş) kitabını sadeleştirme adına sintineyi dolduracak yanlışlarla/hatalarla piyasaya sürüyor ve ne yazık ki hepsi kimi denizcilik dergilerinde/sitelerinde bu halleriyle tanıtılıyordu.

Amatör-sportif denizciliği merkeze alarak seçilen denizcilik dergilerinin veya denizcilik dergileri hakkında yayımlanmış dizinlerin/yazıların, açık kaynakların aktarılmasına çalışılacağı “Eski Denizcilik Dergileri Dizini” serisine bu yıl dört yazı ile başlandı. Dergilerin dizinleri Liman Mecmuası hariç eksiksiz değil, daha çok söz konusu dergilerin içeriğinden “haberdar” etmeyi amaçlayan özet bilgiler ve künye bilgileriyle sınırlı. Şimdilik üç derginin dizini yayımlanabildi: Liman Mecmuası (1927), Av ve Deniz (1945-1948), Yurtta ve Dünyada Av ve Deniz Sporları (1948-1954).

2017’de kamuoyunun gündemine giren, yapılanlarla, yazılanlarla hayli ilgi çeken Kartal römorkörü ile ilgili polemik de Kartal Römorkörünün Bitmeyen Hikâyesi ve Cevap Bekleyen Sorular’da ele alınmıştı ama yedinci seneye girerken sorular/sorunlar hâlâ cevabını bekliyor: “Bu polemiğin sonlandırılması adına römorkörü envanterine aldığı belirtilen Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın, bu süreci baştan beri yürüten Kartal’ı Kurtarma Platformu (Kartal İstimbotu Platformu) ilgililerinin, ya da sergilemeye yanaşmayan Belediyelerin yaklaşık altı senedir akıbetini bekleyen Kartal römorkörü hakkında kamuoyuna ve bu girişime kumbarasıyla/emekli maaşıyla destek veren onca insana resmi bir açıklama borcu ve sorumluluğu var.”

Konunun önemi ve denizciliğimizin“hal-i pür-melalini”(kederli durumunu) göstermesi açısından amatör denizcilik kurumları/sorunları ile ilgili olan iki yazı hakkındaki özeti biraz geniş tutacağım. Aslında iki yazı da kurumların sportif yönüyle ilgiliydi; biri eski bir yazı vesilesiyle komodorluğu gündeme getirirken, Spor Politikası, ADF, TYF, Kulüpler, Gruplar ve Reis Evi yazısı Paris Olimpiyatları ve yerel seçimler öncesinde genel olarak Türkiye’de spor yönetiminin geçmişini, sporla ilgili trajik tabloyu ve özel olarak da devletin amatör-sportif denizcilik politikasını irdeliyordu. Yazıda amatör-sportif denizciliğin profesyonel denizciliğin dümensuyundaki “içe dönük” durumu sorgulanıp, farklı fikirlerin ortaya çıkıp/gelişmesini sağlayabilecek tartışma ortamlarından/mekânlarından söz edilip, sorunların aşılması için yol gösterici olabilecek “geniş katılımlı denizci insiyatiflerinin” geçmişten-günümüze örnekleri değerlendirilmiş; “Türk Olimpizminin en saygın isimlerinden” Burhan Felek’in, sporumuzun çıkmazına işaret eden “Türkiye sporuna yapılan en büyük kötülük önce parti, sonra devletin ona el koymasıdır” sözlerine yer verilmişti. “Günümüzde de artarak süren, spora yapılmış bu kötülüğü ortadan kaldırmak, spordan uzaklaştırmak adına, diğer spor dallarına da örnek olacak şekilde  “yeni bir amatör-sportif denizcilik anlayışı için” açık, geniş katılımlı, şeffaf, denetime açık denizci insiyatifleri ile yeni yol ve yöntemler bulabilmek, akıntıya uygun dümen kullanmaktan vazgeçmek üzere birbirimizi teşvik etmenin, gecikmeden denize açılmanın vaktidir” dileğimize yönelik yazıları yeni yılda da sürdürmeye çalışacağız.

Anonim Denizcilik Sözlüğü

Kitapların Erişime Açılması

Daha önce birkaç kez yazdığım ama çeşitli nedenlerle bir türlü yapamadığımız ADEK/Amatör Denizci Elkitabı ve KMT/Kısa Mesafe Telsiz Elkitabı’nın ya da özet (Mini-ADEK, Mini-KMT) versiyonlarının basılı/satışta olan nüshalarının yanında kişisel kullanım amaçlı (ticari ve promosyon amaçlı kullanılamaz) serbest “erişime açılması”nı bu yıl gerçekleştirmek için çalışacağım. Ayrıca ismi bilinmeyen bir gemiadamı tarafından 1980-84 arasında elyazısıyla yazılmış, “Anonim Denizcilik Sözlüğü” adını verdiğimiz, “isimsiz denizcilerin/gemiadamlarının anısına” adadığımız elyazması sözlüğü teknik sorunlarını hallederek hikâyesiyle birlikte Şubat 2025’te pdf formatında siteye yüklemek istiyorum.

Dilerim hepsini yapabiliriz.

Güzel bir yıl dileğiyle yeni yılda deryamız, deniziniz ve rüzgârınız özlediğiniz gibi olsun…

2024’te yayımlanan yazıların tarih/yayım sırasına göre listesi ve linkleri:  

• Yeni Yıl Mesajı (2024) / (Ocak 2024)

1) Motorda Su Yanlış Yolu Seçince / Michael Herrmann, çeviren Âli San (Sunuş: Ufak Bir İhmal, Ağır Sonuç / Âli San)(Ocak 2024)

2) Yelken Kulüplerinde Komodorluk Müessesesi / Faruk Birgen (Sunuş: Denizcilik faaliyetleri ile sosyal faaliyetler arasında sıkışan Komodorluk / Sezar Atmaca) (Şubat 2024)

3) Spor Politikası, ADF, TYF, Kulüpler, Gruplar ve Reis Evi / (Mart 2024)

4) Amatör Denizcilikle İlgili Bir Üniversite Araştırmasının Hali / (Nisan 2024)

5) Yayıncılık Adına Bir Vurdumduymazlık Örneği: Amatör ve Deniz… / (Mayıs 2024)

6) Amatör Denizcilerin Sembol İsimleri: Sadun ve Oda Boro’nun Anısına / (Haziran 2024)

7) Kartal Römorkörünün Bitmeyen Hikâyesi ve Cevap Bekleyen Sorular / (Temmuz 2024)

8) Eski Denizcilik Kitaplarının “İçi Zedelenmiş / Boşaltılmış” Yeni Baskıları / (Temmuz 2024)

9) Denizcilik Terimlerinden Argoya Geçen Söz Varlığı / Zahide Parlar (Sunuş: Denizci Argosu / Sezar Atmaca) (Yazarın izniyle, Ağustos 2024)

10) Klasik Tekne Tutkunu M. Cem Gür’ün Anısına… 1957’de Kayda Geçmiş Yirmi Dört Ahşap Tekne Çizimi / (Eylül 2024)

11) “Eski Denizcilik Dergileri Dizini” Serisi Hakkında / (Ekim 2024)

12) Eski Denizcilik Dergileri Dizini I : Liman Mecmuası (Mayıs 1927- Kasım 1927) / Murat Koraltürk (Yazarın izniyle, Ekim 2024)

13) Eski Denizcilik Dergileri Dizini II : Av ve Deniz (Eylül 1945- Nisan 1948) / “Memleketimizde Amatör Yelkencilik Nasıl Başladı?” (Kasım 2024)

14) Eski Denizcilik Dergileri Dizini III : Yurtta ve Dünyada Av ve Deniz Sporları (Eylül 1948- Nisan 1954?) / “Memleketimizde Amatör Yelkenciliğin İlk Günlerine Ait Hatıralar” / (Aralık 2024)

Ayrıca bkz. “Yeni Bir Amatör Sportif Denizcilik Anlayışı İçin” ; Yeni Yıl Mesajı (2024)

Similar Posts

| | |

Amatör Denizciler İçin Yeni “Sınav/Eğitim veya Vesayet” Sistemi

BySezar Atmaca

UAB/Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, 18 Ocak 2023’te amatör denizcilerin eğitim/sınav/tekne kullanma şartlarını yeniden düzenleyen bir yönetmelik yayımladı. Uygulamalı eğitimi de içeren proje için TYF/Türkiye Yelken Federasyonu ile bir protokol imzalandı. Müfredat/uygulama içeriği gibi ayrıntılar henüz kamuoyuna yansımasa da TYF sitesindeki açıklamaya göre (6 Aralık 2022) “Türkiye Yelken Federasyonu, Amatör Denizcilik Belgesi Uygulama Eğitimlerinin Tek Adresi Oldu.”

UAB’nin eğitim/sınav geçmişi hakkında kısa bir hatırlatma yapalım (ayrıntılarına bu klasördeki yazılardan ulaşılabilir): UAB tarihinde ilk defa “Yetki Devri Sözleşmesi” ile özerk bir federasyona (ADF/ Amatör Denizcilik Federasyonu’na) devrettiği ve bu sayede bürokrasiyi azaltan/aracıları ortadan kaldıran on-line yapılmaya başlanan sınav sisteminden vazgeçip, 2014’te pratik eğitim iddiası ile ADES/Amatör Denizci Eğitim Sistemi’ni başlattı. Bir süre sonra Stratejik Plan’da “ADES sisteminin kolaylaştırılmasının” “ihtiyaç” olduğu açıklandı. 2018’de pratik eğitim iddiasından vazgeçilip ADES rafa kaldırıldı. ADED/Amatör Denizci Eğitim Programı (25 sayfa) ile “1 Milyon Amatör Denizci Projesi” için mevcut mevzuat yok sayılarak ilan edilen rakama ulaşabilmek adına her yol denedi. Son yenilik olarak 5 Aralık 2022’de Sepetçiler Kasrı’nda yapılan “Bir Milyonuncu Amatör Denizci Belge Teslim ve Protokol İmza Töreni”nde TYF ile yapılan protokol açıklandı.

Ayrıntılarını bilmiyoruz ama UAB/TYF protokolünde bir “yetki devri” yok, tersine bir “görevlendirme” hatta bürokrasinin etki/yetki alanını genişletmesi, vesayetin artışı söz konusu.

| |

Sadun ve Oda Boro’nun Anısına…

BySezar Atmaca

Kısmet iki yıl on ay süren dünya seyahatinin sonuna gelmiş, karasularımıza yaklaşmaktadır. Kısmet’in 15 Haziran 1968’de İstanbul’da olacağı neredeyse bir ay öncesinden açıklanır. Çünkü o güne dek seyahate mali yönden hiçbir katkısı olmayan devlet erkânı kendini göstermiş, işi “resmiyete” dökerek hazırladıkları karşılama törenlerinin programına göre seyir yapılmasını istemiştir.
Sonraki günlerde Sadun Boro’nun “… artık hareket serbestliğimiz elimizden alınmış oldu.” dediği bu program uygulanır. Aslında çok farklı derecelerde de olsa kamuoyunun ilgi gösterdiği bazı bireysel ya da kolektif başarıların resmî makamlarca “araçsallaştırılması” evrensel bir olaydır.

Sadun Boro “her ânı ömrümüz boyunca hiçbir zaman hatıralarımızdan silinmeyecek bambaşka bir hayal âleminde yaşadık” dediği son on günün hikâyesini Pupa Yelken’de ayrıntılarıyla anlatır.
Boroların “hareket serbestliği” ellerinden alınmamış olsaydı karşılama törenleri/ziyaretler resmikabul/resmigeçit havasında değil de daha şenlikli mi olurdu ya da kamarada kapalı kalan Miço kutlamalara katılabilir miydi bilinmez ama zaten tahmin edilemeyen bir kalabalık neticesi askeri-mülki erkânın başrolde olduğu “ne protokol kalmıştı, ne de program…”

Sadun Boro, “Pupa Yelken’i kaleme almamın esas gayesi gençlerimize, dünyanın en güzel kıyılarına sahip olan yurdumuzun insanlarına denizi sevdirmek, onlara engin ufuklara yelken açmayı özendirmek, teşvik etmekti.” der.
Bu nedenle, herhangi bir şan-şöhret arayışı olmadan, tutku, açık deniz tutkusu, kendine güven ve özgürlük arayışı peşinde bir hayale yelken açan bu insanların Pupa Yelken’de yansıttığı ruhu/havayı hatırlatıp günümüze taşıyacak tarzda kitaptan alıntılarla hazırlanmış metinlerin ve onlarla ilgili değerli makalelerin MEB müfredatına/okullara sokulması için çaba gösterilmelidir.

Yazıya serpiştirdiğim İstanbul’daki törenlerden kareler içeren 16×28 cm. ebadındaki siyah-beyaz on dört fotoğrafı 4 Şubat 2018’de İstanbul Müzayede’nin bir müzayedesinden satın almıştım.
Fotoğrafları, 15 Haziran 1968’in bir yıldönümünde, 15 Haziran 2024’te, Sadun ve Oda Boro’nun anısına, bu serüveni kalbinde hisseden, takip eden, bu karşılamaya yakın ya da şahit olabilmek için o çoşkulu kalabalığa katılanlar adına paylaşmak istedim.

|

Eski Denizcilik Dergileri Dizini I: Liman Mecmuası (Mayıs 1927-Kasım 1927)

BySezar Atmaca

Eski denizcilik dergileri dizini ile ilgili “Eski Denizcilik Dergileri Dizini Serisi Hakkında” yazısında bilgi vermiştik. Bu serideki ilk dergi 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe giren “Kabotaj Kanunu” ile karasularımızda egemenlik ve bağımsızlığın ilanından sonra Eski Türkçe yedi sayı olarak yayımlanan Liman Mecmuası. (Liman Mecmuası’nın çıkış amacını anlatan yazı için bkz. EK-1)
Cumhuriyetin ilk yıllarındaki amatör-sportif denizciliği de ilgilendiren kimi makalelerin/haberlerin de yer aldığı Liman Mecmuası’nı bizlere tanıtan bu yazı (ki EK-2 ve EK-3, Atatürk’ün uzun yıllardan sonra İstanbul’a ilk gelişinin/karşılanışının sıcaklığını aktaran yazılar…) Murat Koraltürk çevirisi ve imzasıyla  Müteferrika, Kitabiyet dergisi Kış 2006-2, 30. sayısında yayımlandı.  Prof. Dr. Murat Koraltürk’e verdiği yayın izni ve gönderdiği görseller için teşekkür ediyoruz. S.A.

| |

Yeni Bir Amatör/Sportif Denizcilik Anlayışı İçin…

BySezar Atmaca

“Yeni Bir Amatör/Sportif Denizcilik Anlayışı İçin…” üst başlığıyla yer alacak dosyadaki yazılarda, baskın denizcilik algısını, anlayışını sorgulayacak, kimi eski dergi/gazete sayfalarında kalmış, kimi yakın tarihli, kimi yeni yazılmış ya da yazılacak:
● amatör/sportif denizciliğin ne olduğunu gösteren, hatırlatan, vurgulayan, açıklayan…
● olan-biteni amatör/sportif denizciliğin süzgecinden geçiren,
● amatör/sportif denizciliğin sorunları ve değişen/gelişen yüzü kadar nelerin kaybolduğunu da dert edinen…
● kültürü pozitif anlamda kullanan, “kültürsüzlük”ten değil, denizcilik kültürünün canlı olmayışından söz eden, bunun nedenlerini araştıran,
● denizcilik, yani deniz/tekne/insan ilişkisinin amatör/sportif yönünün izlerini denizcilik mirasında, denizci varoluş tarzında araştırıp, suüstüne çıkarmaya çalışan, geçmişimizin çok kültürlü, renkli karakterini veri alan, hikâyelerini anlatan;
yazılara öncelikle yer verilecek.
Şimdilik eski kaynaklardan aktarmayı düşündüğüm yazılmış veya taslakları hazır yeni yazıların başlıklarını/konularını kabaca şöyle sıralayabilirim (alfabetik):

|

Kartal Römorkörünün Bitmeyen Hikâyesi ve Cevap Bekleyen Sorular

BySezar Atmaca

Konunun ayrıntıları yazıda ama tanıtım için hikâyenin ilk bölümünü “Kartal’ı Kurtarma Platformu” başkanı Cem Gürdeniz’in kaleminden özetleyelim:
“… 2016 yılında Mustafa Kemal Atatürk’ün, İstanbul’un işgal edildiği 13 Kasım 1918 tarihinde, güvertesinde: ‘Geldikleri Gibi Giderler!’ diyerek Kurtuluş Savaşı’nın ilk işaretini verdiği Hollanda yapımı 108 yaşındaki Kartal istimbotu tesadüfen gemi Kurtarmacı Arif Ertik ve gazeteci Gökhan Karakaş tarafından bulundu. -Cem Gürdeniz’in- başkanlığında ve kaptan Levent Akson’un teknik yönetimi altında oluşan gönüllü bir grup sayesinde restorasyona geçildi ve 13 Kasım 2018 tarihinde anıt gemi yapılmak üzere Deniz Kuvvetleri’ne teslim edildi.”

Kartal’ın o yıldan (2018’den) beri D.K.K. Pendik Tersanesi’nde bekletildiği biliniyor. Deniz Kuvvetleri envanterine kaydolduğu söylenen teknenin neden sergilenmediği ya da Beşiktaş’ta yapılacağı ileri sürülen “… İBB tarafından yapılacak anıt alanı projesinin” neden gerçekleşmediği hakkında bugüne dek (Haziran 2024) herhangi bir “resmi” açıklama yapılmadı.

“Kartal’ı Kurtarma Platformu” üyelerinden Kaptan Adil Tuğcu’dan aktarılan bilgilere göre deniz tarihi araştırmacısı Osman Öndeş’in iddialarının Kartal’ın “makus talihinde ciddi bir payı” vardır.
Osman Öndeş “Kartal İsimli Römorkör Nasıl Kahraman Yapıldı?” başlıklı yazısında Kartal’la ilgili bilgilerin doğru olmadığı, ayrıca Atatürk’ün işgal kuvvetlerinin değil, “Askeri Sevkiyat’ın” bir teknesine bindiği, Kartal’la kurulmak istenen Atatürk bağlantısının uydurma, yapılanların da “skandal” olduğunu ileri sürer.
Adil Tuğcu, Öndeş’in Cumhurbaşkanı, DKK ve İBB Başkanlığına da ilettiği bu iddialarının doğru olmadığını, Öndeş’in yanlış yere baktığını, Kartal römorkörünün Bureau Veritas 1914 Year Book kayıtlarında yer aldığını söyler (belgesi henüz açıklanmadı) ve ekler: “Öndeş böyle bir hataya nasıl düştü bilmiyoruz.” Ancak Tuğcu, Öndeş’in, Atatürk’ün Kartal’la değil, yaveri Cevat Abbas’ın anılarında yazdığı gibi Askeri Sevkiyat’ın bir teknesine binerek Haydarpaşa’dan karşıya geçtiği iddiasına cevap vermez.

Kaynak olarak açıklanan, ancak yakın tarihte yazılan ve konuya ilişkin bilinen alıntılarla sınırlı kitapların da “kaynak değeri” hayli sorunlu/tartışmalı. “Kaynak değeri” olabilecek başka kitap, makale, belge var mıdır araştırılması gerekir.

Bu polemiğin sonlandırılması adına römorkörü envanterine aldığı belirtilen Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın, bu süreci baştan beri yürüten Kartal’ı Kurtarma Platformu (Kartal İstimbotu Platformu) ilgililerinin, ya da sergilemeye yanaşmayan Belediyelerin yaklaşık altı senedir akıbetini bekleyen Kartal römorkörü hakkında kamuoyuna ve bu girişime kumbarasıyla/emekli maaşıyla destek veren onca insana resmi bir açıklama borcu ve sorumluluğu var.